Het is nodig om meer vanuit gezondheid en risicosturing te kijken.
“De 1500 asbest slachtoffers die er volgens de gezondheidsraad per jaar vallen, zijn zeker niet alleen afkomstig uit de asbestindustrie die eind jaren 80 op z’n einde liep. Een groot deel van deze ‘nieuwe’ slachtoffers zijn besmet geraakt met asbestvezels na het asbestverbod in 1993. Met goed risicomanagement kan dit aantal fors naar beneden.” Aan het woord is arbeidshygiënist en asbestdeskundige, Arco Engelen.
Op te beginnen zou volgens hem de benadering anders moeten zijn. Bedrijven en overheden kijken te veel naar vergunningen en milieuwetgeving. Dit is weliswaar gemiddeld voor alle partijen de meest gezonde situatie, maar dan hebben we niet meer dan een absoluut minimum te pakken om blootstelling aan asbestvezels te voorkomen. Het is nodig om meer vanuit gezondheid en risicosturing te kijken.
Risico’s vooraf vaststellen
Iedereen wordt blootgesteld aan asbestvezels, we hebben nu eenmaal een achtergrondwaarde in Nederland van enkele tientallen asbestvezels per m3 omgevingslucht. Het gaat er dan ook niet óf we worden blootgesteld maar om hoe houden we de kans op verhoogde concentraties respirabele asbestvezels zo laag mogelijk. Om dit te realiseren is het nodig de risico’s vast te stellen vóórdat bijvoorbeeld sloopwerkzaamheden of het werk van afvalverwerkers begint. Voor de asbestsaneerders die werken aan de hand van een asbestinventarisatierapport is dit geregeld doordat het werk vooraf is ingedeeld in een drietal risicoklassen. Maar hoe zit het met locaties waar geen risicoklasse bekend is? Zoals een milieustraat, een school, een brandend gebouw, illegale asbestsloop of asbest in de bodem?
Risicobeoordeling door arbeidshygiënist
Veel problemen kun je voorkomen door vooraf met een arbeidshygiënist de risico’s te managen. De arbeidshygiënist beoordeelt niet zozeer op de aanwezigheid van asbestmaterialen in een gebouw of object maar beoordeelt op de kans van gezondheidsschade door respirabele asbestvezels. Factoren als, ‘wat is de daadwerkelijke vezelconcentratie in de omgevingslucht’, ‘wat is de duur van de blootstelling’, ‘wat is de waarschijnlijkheid dat een persoon asbestvezels inademt’ en ‘wat is het effect van deze inademing van asbestvezels’ geven een antwoord om het daadwerkelijke risico te bepalen.
Eén van de belangrijkste taken van een arbeidshygiënsit is het overdragen van kennis over de risico’s. Medewerkers moeten asbestmaterialen kunnen herkennen. Weten wat ze moeten doen als onverhoopt asbest wordt aangetroffen. En hoe ze blootstelling kunnen voorkomen. Vaak is het gewoon gezond verstand, als een risicovolle situatie wordt beoordeeld door logisch nadenken in combinatie met de juiste kennis dan merk je dat een medewerker bijna altijd ‘strenger’ zal handelen dan dat de wetgeving voorschrijft.
Het efficiënter omgaan met veiligheidsrisico’s betekent overigens niet dat een project meer geld gaat kosten. Asbestrisico’s in het algemeen hebben een financiële consequentie. Het beheersen van asbestrisico’s levert vaak een financieel voordeel op.
Risicomanagement
Risicomanagement blijft een lastig punt, Nederlanders zijn nu eenmaal een volkje van doen, we zien het risico wel als het zover is. Helaas blijkt de praktijk anders. Veiligheidsrisico’s die vooraf niet bekend zijn, zijn tijdens het werk door de hersenen veel moeilijker waar te nemen. Vaak hoort of merkt de werknemer pas na de werkzaamheden dat hij of zij is blootgesteld aan verhoogde concentraties asbestvezels. Ik merk dagelijks dat er te licht gedacht wordt over de gevaren van blootstelling aan asbestvezels. Als men een week na blootstelling aan asbest zou overlijden in plaats van 10 tot 30 jaar later, zou men anders omgaan met het risico.
Arco Engelen is arbeidshygiënist en SC 570 Asbestdeskundige en geeft vanuit HumanNova door het hele land opleidingen en trainingen op het gebied van veiligheid en gezondheid in combinatie met risicomanagement.
