Beantwoording Kamervragen [29 januari 2015] door de staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu, Wilma Mansveld, over de brand in Roermond waarbij asbest is vrijgekomen.
Op 18 december 2014 zijn vragen binnengekomen van het lid Cegerek (PvdA) over het bericht ‘Noodverordening in Roermond om asbest na grote brand’. Op 19 december 2014 zijn aanvullende vragen over dit onderwerp binnengekomen van de leden Ulenbelt en Smaling (beiden SP).
Asbestverdachte locaties
Voor de staatssecretaris vormt deze brand geen aanleiding om een inventarisatie te maken van andere asbestverdachte locaties in Nederland die bij brand kunnen leiden tot een asbestcalamiteit van deze omvang. De staatssecretaris geeft in haar antwoord wel mee dat op lokaal of regionaal niveau door de gemeente, provincie of omgevingsdienst een inventarisatie kan worden gemaakt van locaties die asbest bevatten.
Wel is het zo dat gemeenten de eigenaren van deze locaties niet kan verplichten om een sanering uit te voeren. Wellicht dat hier een rol is weggelegd voor de verzekeraars van die locaties. Zij zijn het die uiteindelijk de schade moeten gaan betalen.
Mondkapjes brandweer
Ook is het verontrustend dat er bij de brandweer geen eenduidig beleid is ten aanzien van adembescherming. Blijkbaar is er pas na enkele uren overgegaan tot het dragen van mondkapjes. Hierbij kunnen ook nog vragen worden gesteld over de effectiviteit van de gebruikte mondkapjes. Zoals bekend geven mondkapjes geen/onvoldoende bescherming tegen de zeer kleine asbestvezels en hebben de kapjes geen volledige aansluiting op het gezicht.
Hieronder vindt u de beantwoording van de vragen.
VRAAG 1
Is er door u en/of de Regionale uitvoeringsdiensten (RUD’s) een inventarisatie gemaakt van locaties waar dergelijke hoeveelheden asbest kunnen vrijkomen? Zo nee, waarom niet?
ANTWOORD
Er is geen inventarisatie beschikbaar van alle locaties of gebouwen waar asbest kan vrijkomen. Asbest is tot 1993 toegepast, naar schatting bevat 70% van de gebouwen van voor 1994 asbest. Mede gezien de risico’s bij incidenten zoals in Roermond ben ik voornemens asbestdaken vanaf 2024 te verbieden. Dit betekent dat de asbestdaken voor 2024 gesaneerd moeten zijn. Ik heb uw Kamer hierover ingelicht, recent in antwoord op vragen van het lid Dik-Faber.2 In het kader van het voorgenomen verbod op asbestdaken heb ik in 2012 een algemene inventarisatie uitgevoerd naar het aantal vierkante meter asbestdaken in Nederland. Uw Kamer is hier in 2012 over ingelicht.3 De asbestsituatie van scholen en ziekenhuizen is zichtbaar op de Atlas Leefomgeving.4
Op lokaal of regionaal niveau kan door de gemeente, provincie of omgevingsdienst een inventarisatie worden gemaakt van locaties die asbest bevatten. Ik wijs in dit verband op de inspanningen van de provincie Overijssel en veel Overijsselse gemeenten om alle asbestdaken op bedrijventerreinen te saneren. Ik heb vorig jaar een bijdrage geleverd aan dit initiatief. Tevens werk ik samen met LTO-Nederland in het programma agro-asbestveilig, dat gericht is op het saneren van asbestdaken in de agrarische sector. In het kader van dit programma wordt ook de samenwerking gezocht met het lokale bevoegd gezag om locaties met asbestdaken te inventariseren, om vervolgens de eigenaren te benaderen om het asbest te saneren.
VRAAG 2
Hoe beoordeelt u het handelen van de hulpdiensten direct na de brand en de dagen erna?
ANTWOORD
Naar het oordeel van de Veiligheidsregio Limburg-Noord hebben de hulpdiensten adequaat gehandeld. De Veiligheidsregio heeft inmiddels een tweetal evaluaties in gang gezet, een operationele evaluatie en een bestuurlijke evaluatie.
De bestuurlijke evaluatie wordt in een gezamenlijke opdracht van gemeente Roermond en de Veiligheidsregio Limburg-Noord gegeven aan een extern bureau. De bestuurlijke evaluatie omvat zowel de acute fase als de nazorgfase.
De Inspectie Veiligheid en Justitie wordt in de gelegenheid gesteld om extra vragen toe te voegen aan de (door externen) uit te voeren evaluaties.
VRAAG 3
Waarom droegen de hulpdiensten geen beschermende kleding en mondkapjes tijdens het afspuiten van mogelijk met asbestdeeltjes vervuilde auto’s?
ANTWOORD
Het brandweerpersoneel dat de ontsmetting verzorgde, heeft steeds beschermende kleding gedragen. Aanvankelijk (gedurende de eerste nachtelijke uren) heeft men daarbij geen mondkapjes gedragen. Dat gebeurde op basis van de inschatting van de operationele leiding dat het risico op asbestdeeltjes in de lucht minimaal was, gegeven de regen en gegeven het feit dat de ontsmetting gebeurde door royaal met water af te spoelen.
VRAAG 4
Het is nu aan de lokale bestuurders om te beoordelen hoe snel en volgens welke methode een met asbestdeeltjes vervuild terrein schoongemaakt wordt; waarom is er geen apart draaiboek beschikbaar voor rampen waarbij (mogelijk) asbestdeeltjes vrijkomen?
ANTWOORD
Sinds 2006 is de brochure ‘Plan van aanpak asbestbrand’ beschikbaar.5 Deze brochure bevat onder andere een stappenplan voor de maatregelen die genomen dienen te worden bij een asbestbrand. Het plan van aanpak wordt momenteel geactualiseerd door het Instituut Fysieke Veiligheid.
VRAAG 5
Vindt u dat er een plan moet komen om Nederland zo snel mogelijk systematisch asbestvrij te maken? Zo nee, waarom niet?
ANTWOORD
Het beleid van het ministerie van Infrastructuur en Milieu is erop gericht om blootstelling aan asbestvezels te voorkomen. Onderdeel van dit beleid is het voorgenomen verbod op asbestdaken per 2024, mede gezien de risico’s bij incidenten zoals in Roermond (zie antwoord 4 bij de vragen van het lid Cegerek). In de afgelopen jaren zijn de particuliere asbestwegen in de omgeving van de asbestfabrieken in Harderwijk en Hof van Twente gesaneerd. Het ministerie van Infrastructuur en Milieu levert een financiële bijdrage aan de bodemsaneringen (asbest) in Overijssel.
Bij asbest in gebouwen is meestal sprake van hechtgebonden asbest; het zit vast in ander materiaal. Het asbest wordt pas gevaarlijk als het vrij komt. Het bewerken van asbest is verboden en het verwijderen van asbest is aan strenge regels gebonden. Bij de renovatie of sloop van gebouwen van voor 1994 is een asbestinventarisatie verplicht. De verwijdering van asbest dient in bijna alle gevallen door een gecertificeerd bedrijf te worden uitgevoerd.
Het beleid is er aldus op gericht om de risico’s daar aan te pakken, waar ze ook werkelijk zijn. Dit risicogerichte beleid zal ik voortzetten.
