Uit eigen onderzoek van Agro Asbest Veilig blijkt dat veel agrarische ondernemers (50%) zich aan het oriënteren zijn rondom asbestsanering. Daarvan pakt 25% van de bedrijven asbest (deels) aan op korte termijn: 1-5 jaar is de verwachting.
De daken met asbest zijn veelal al minimaal 30 tot 40 jaar oud en technisch afgeschreven. Ze beginnen te verweren, daarmee komen asbestdeeltjes vrij. Dat verhoogt de achtergrondconcentratie en dat kan ook op het bedrijf zelf overschrijding van de gezondheidsnormen opleveren:
- Na 20 jaar komt er van een dak van 1000 m2 één kilo asbeststof per jaar vrij
- Na 40 jaren is dit gestegen tot 3 kilo
- Volgens de Gezondheidsraad overlijden jaarlijks 1300 personen door asbestbesmetting (m.n. uit die sectoren waar destijds een langdurige blootstelling was aan asbest).
Gebleken is dat vier van de zeven branden agrarische bedrijven treft, waarbij aanzienlijke hoeveelheden asbestvezels vrijkomen in de omgeving. Daarbij nemen de kosten, incl. vervolgschade voor gemeenten en verzekeraars toe.
Bij elke storm ontstaat opnieuw zwerfasbest met de bijbehorende problemen van asbestbesmetting, opslag op het erf, illegale stort en dergelijke.
Deze problematiek doet zich niet alleen voor op agrarische bedrijven maar ook op vele (oudere) bedrijfsterreinen, veelal dicht bij woonwijken, bij woningbouwcorporaties en bij particuliere woningen in wijken. Het omgevingseffect en daarmee de maatschappelijke impact is hierbij nog groter.
Enorme (sanerings)kosten
Om de aanwezige asbesthoudende daken in de agrarische sector alleen al te verwijderen zal circa 1 miljard euro uitgegeven gaan worden. Naast, dan wel als gevolg van de asbestsanering, moeten daken vervangen worden met nieuwe dakplaten; Een deel van de bedrijven doet ook iets extra’s aan de gebouwen (renovatie, vergroten, hoger, breder, nieuwe stal/schuur, meer isolatie e.d.).
In toenemende mate wil men zonnepanelen plaatsen. De investeringen die hiermee gemoeid zullen zijn, worden geschat op nog eens ruim 3 miljard euro.
Wat is er nu aan de hand?
Eigenaren van asbestdaken willen er van af: ondernemers, agrariërs en particulieren.
Het asbestverbod daken kan een versnelling hiervan stimuleren, alleen wat is er nu aan de hand?
- De overheden hebben geen integraal plan om 2024 te halen; Flankerend beleid is onduidelijk of ontbreekt.
- Het ontbreekt aan eenduidige wet- & regelgeving voor Asbestsanering.
- In toenemende mate worden tegendraadse maatregelen getroffen, met een inefficiënt en daarmee kostbaar asbestverwijderingsproces als gevolg.
- Meer regels en strengere normen voor asbestsanering
- Hogere lasten door bv. afvalstoffenheffing, hogere WOZ-waarde bij vernieuwing van het dak.
- Tegelijkertijd zijn er aan de voorkant nog stimuleringsregelingen, die we allemaal hard nodig hebben, maar aan de achterkant weer deels kwijt zijn.
- De regionale en lokale overheden krijgen een steeds groter belang - en een taak om te stimuleren en te handhaven, alleen een asbestbeleid ontbreekt bij provincies en gemeentes.
- Hierdoor ontbreekt het aan een (duidelijke en vooral eenduidige) organisatie van de asbestverwijdering; aan een planning hiervan; aan regelgeving en aan regelingen.
- Feit is dat momenteel nog slechts circa 30% van de gemeenten de toezichtstaken ten aanzien van asbest zoals vastgelegd in het basistakenpakket daadwerkelijk door Omgevingsdiensten laat uitvoeren. NB: veelal wordt verwezen naar de ‘Veiligheidsregio’.
Sanering asbestdaken ook taak van provincie
Staatssecretaris Mansveld streven is om met behulp van subsidies jaarlijks 4 miljoen vierkante meter asbest te verwijderen, maar in werkelijkheid wordt er jaarlijks slechts 1 miljoen vierkante meter bedrijfsdak gesaneerd. Een van de oorzaken van de stagnerende sanering in bedrijfspanden is de passieve houding van gemeenten en provincies. Zij zien een mogelijke asbestbrand nog te zeer als een bedrijfsrisico dat door de verzekering wordt afgehandeld, terwijl de branden in Roermond en Wateringen juist laten zien dat er een enorme maatschappelijke schade kan ontstaan.
- Zowel vanuit de asbestsector als vanuit de dakeigenaren wordt aangegeven dat wetenschappelijke onderbouwing van emissies en risico’s onvoldoende is, of zelfs ontbreekt; Ondanks vele rapporten en artikelen.
- En m.b.t. (voormalige) agrarische asbestdaken: Leegstand dreigt op het platteland: In 2030 staat 15 miljoen vierkante meter agrarisch onroerend goed leeg. Uit de publicatie: 'Vrijkomende agrarische bebouwing in het landelijk gebied'. Wie neemt de verantwoordelijkheid voor deze gebouwen?
Het kan sneller, goedkoper en eenvoudiger
De ervaring leert, dat bovengenoemde situaties, door de complexiteit, het groot aantal betrokkenen en de vele belangen, niet vanzelf veranderen of worden opgelost.
De verantwoordelijkheid voor het saneren van de asbestdaken ligt uiteindelijk bij de eigenaren van het dak. Daarom moet door hen het initiatief worden genomen, samen met andere belanghebbenden; zelf de regie te nemen en langs een gezamenlijk plan dit te organiseren én aan te pakken. Vanuit het stimuleringprogramma Agro Asbest Veilig, is de afgelopen 3 jaar hier ervaring mee opgedaan.
Ruud Hoosemans,
Programmamanager Asbestveilige Agrosector,LTO-Nederland
Programmamanager landelijk stimuleringprogramma Agro Asbest Veilig, www.AgroAsbestVeilig.nl
11:40 tot 12:00
