De kwaliteit van het asbest dat tot 1993 in agrarische bedrijven is verwerkt wordt met de dag minder en levert een gevaar op voor de volksgezondheid.
Er is in het verleden veel asbest verwerkt in gebouwen op agrarische bedrijven. Uit onderzoek is gebleken dat op 90% van de Nederlandse agrarische bedrijven op enigerlei wijze asbest aanwezig is. Het gaat om totaal ongeveer 113.000 bedrijven. Dit is gemiddeld meer dan in elke andere sector van de samenleving.
De schattingen van de toegepaste hoeveelheden asbest golfplaten en vlakke platen lopen uiteen. VROM2 kwam uit op een totaal van 360 miljoen vierkante meter in buitensituaties (in1982). Daarvan zou 80 procent zijn toegepast in de agrarische sector wat zou neerkomen op een hoeveelheid van bijna 290 miljoen vierkante meter. Een schatting in 1999 in deze studie kwam uit op ongeveer een gelijke hoeveelheid omdat golfplaten tot het laatst toe - tot het verbod in juli 1993 - massaal in de agrarische sector zijn toegepast.
Volgens een recente brief ( 7 juni 2012) van de staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu aan de Kamer gaat het nu om een geschatte oppervlakte van bijna 100 miljoen vierkante meter.
18.000 ton asbest in Noord-Holland
In de provincie Noord-Holland zijn 1558 agrarische bedrijven. Een derde van deze bedrijven bevindt zich in de regio West-Friesland. Hier is in het verleden een asbestinventarisatie gehouden onder de leden van de LTO, waarbij bleek dat er nu nog ongeveer 600.000 vierkante meter asbestbeplating aanwezig is. Wanneer we dit getal doorzetten naar de andere agrarische gebouwen in de rest van Noord-Holland dan is de geschatte hoeveelheid asbestbeplating ongeveer 1,5 miljoen vierkante meter. Gemiddeld weegt een asbestgolfplaat van 1 m2 ongeveer 12 kilogram. Gelet op bovenstaande getallen komen we in de provincie Noord-Holland aan een hoeveelheid van 18.000 ton asbest op of in agrarische bedrijven.
Eén tot drie kilo asbeststof per jaar/1000 vierkante meter
De gemiddelde ouderdom van het toegepaste asbest is 30 jaar. Erosie van buitenasbest door zure regen, wind, vorst en begroeiing door mos heeft tot gevolg dat platen breken of scheuren. In dit proces komen voortdurend vezels vrij. Na 20 jaar komt er van een dak van 1000 vierkante meter (een gemiddelde stal) één kilo asbeststof per jaar vrij. Na 40 jaar is dit gestegen tot 3 kilo. Eén vezeltje van dat rondwaaiende stof kan al voldoende zijn voor mensen om longkanker of mesothelioom op te lopen.
Uit de cijfers van de Gezondheidsraad3 blijkt dat jaarlijks 1300 personen overlijden aan de gevolgen van asbestbesmetting. Aan mesothelioom sterven per jaar ongeveer 400 mensen, de overige 900 kregen andere vormen van kanker. Dit is veel meer dan het jaarlijks aantal verkeersdoden (720 in 2009). Volgens hoogleraar Alex Burdorf van ziekenhuis Erasmus MC in Rotterdam4 wordt pas na 2017 een daling van het aantal sterfgevallen verwacht. Hiermee is asbest, de stille sluipmoordenaar. Door het uitstellen van de vervanging van het oude asbest aan agrarische gebouwen neemt de kans op besmetting evenredig toe wat een groot risico vormt. Daarnaast is de eigenaar van een gebouw volgens de vigerende wetgeving verplicht zijn gebouw(en) in een goede staat van onderhoud te houden.
Redactie Asbest en Bouw in samenwerking met:
Dhr. N. A. de Jager Asbestdeskundige, vakspecialist milieu en eigenaar Asbestadvies De Jager met in oprichting Asbest Alliantie Nederland het ontzorgloket ;
Dhr. B. Rossy, gepensioneerd Vakspecialist milieu politie NHN
1 Veiligheidsregio Noord Holland Noord
2 “Asbest tot in de vezels van de samenleving”, 1999, Onderzoek in opdracht van Greenpeace Nederland
3 Gezondheidsraad uit 2010
4 Het bureau Lyons Business Support Hoogleraar Alex Burdorf van ziekenhuis Erasmus MC in Rotterdam
