Voorafgaand aan het Algemeen Overleg asbest op 7 april komt VNG met een brief aan leden van de Vaste Kamercommissie van Infrastructuur en Milieu waarin het standpunt van de VNG over dit dossier is geformuleerd.
Asbest en Bouw heeft voor u de punten uit de brief hieronder weergegeven.
Versterken en ondersteunen van de uitvoering door gemeenten
- De gemeentelijke uitvoering moet verbeterd worden. Het rapport van de Inspectie onderschrijven wij niet. Meerdere punten zijn geen wettelijke taak voor gemeenten zoals de uitvoering van preventietaken of het samenwerken tussen gemeenten. Op gewenste taken, die wij op zich onderschrijven, kunnen we gemeenten niet op afrekenen.
- Gesteld wordt dat de VROM-Inspectie ook in 2011 prioriteit zal geven aan het ondersteunen en aansporen van gemeenten in de uitvoering van de asbesttaken. Wij stellen het op prijs dat er meer ‘instrumenten' (voorbeelddocumenten, instructies, folders) benodigd voor een adequate uitvoering van het ‘bestuursrechtelijke toezichtproces te ontwikkelen en ter beschikking te stellen. Gemeenten zullen daar ook hun bijdrage aan willen leveren, zoals nu al het geval is met de asbestambassadeurs.
- Gemeenten kunnen ten dele bijdragen aan een betere naleving van de regels door het toezicht en de handhaving op de legale asbestverwijdering te verbeteren. Het illegale circuit controleren is praktisch ondoenlijk en betreft maar liefst 50 tot 80% van de sloopactiviteiten, al dan niet bewust gepleegd. De verantwoordelijkheid voor het toezicht op illegale sloop- en transportactiviteiten ligt bij alle overheden, naast gemeenten ook bij de provincies en de Inspectie Verkeer en Waterstaat (transport). Politie en OM komen in beeld als het gaat om strafrecht. Het is goed om te horen dat de politie op dit moment meerdere grootschalige opsporingsonderzoeken naar criminaliteit in de asbestbranche in uitvoering of in voorbereiding heeft.
- We zien in verschillende regio's goede voorbeelden van samenwerking ontstaan met de politie en milieudiensten om meer gerichtheid te krijgen en meer regionaal informatie te delen. Deze initiatieven dienen ondersteunt te worden.
- Gemeentelijke ambtenaren van de reinigingsdienst, parkeercontroles en overige buitengewoon opsporingsambtenaren en groenvoorziening dienen opgeleid te worden om asbest te kunnen herkennen en de daarbij horende risico's bij aantreffen in te ‘schatten' en ernaar te handelen. Veel gemeenten hebben hiertoe al initiatieven genomen. Als het gaat om bouwen en wonen, waaronder slopen en asbestverwijderen zien wij dat tientallen medewerkers van gemeenten opgeleid en gediplomeerd zijn tot asbestdeskundige (sc570). Dit heeft geleid tot veel deskundigheid en professionaliteit in de taakuitvoering.
Aanscherpen van het stelsel van certificering
- Ten aanzien van de certificering hebben wij al eerder geconstateerd dat de zelfregulering binnen de asbestbranche niet werkt. Wij weten van de gemeenten Lochem, Borne, Buren, Druten en WestMaas en Waal dat van bedrijven waarvan het certificaat is ingetrokken opnieuw actief zijn onder een andere naam en/of /rechtspersoon maar feitelijk met dezelfde natuurlijke personen.
- Vanwege onzorgvuldig functioneren van gecertificeerde inventarisatiebedrijven die asbestbronnen vergeten in het rapport op te nemen of rommelende gecertificeerde asbestverwijderaars en geaccrediteerde laboratoria die bouwwerken na asbestverwijdering vrijgeven ondanks dat er nog asbestresten aanwezig zijn. Het is ons bekend dat in veel gemeenten de situatie is ontstaan dat gemeentelijke toezichthouders (mogelijk) blootgesteld zijn aan asbestvezels. Duidelijk is dat gerichter en strenger toezicht op de asbestbranche hoogst nodig is.
- In de brief van de staatssecretaris wordt wederom aangekondigd dat de eisen ten aanzien van onafhankelijkheid en het toezicht bij asbestverwijdering stevig worden aangescherpt. Onder de nieuwe eisen zullen ernstige tekortkomingen van bijvoorbeeld asbestverwijderaars ertoe leiden dat hun certificaat meteen wordt ingetrokken door de certificerende instellingen. Aangekondigd wordt dat na invoering van de nieuwe eisen het toezicht op de gecertificeerde bedrijven zal worden versterkt door zowel de Arbeidsinspectie als door de certificerende instellingen. En ook worden maatregelen genomen bij tekortkomingen van certificerende instellingen. De rol van gemeenten, zoals nu ook wordt ingevuld, is dat zij ernstige tekortkomingen door niet nalevende bedrijven melden aan certificerende instellingen. Daar gebeurt helaas weinig mee omdat er geen verplichting is voor de instellingen de signalen op te pakken. Onze voorkeur heeft het om deze constateringen deel te laten uitmaken van de beoordeling door certificerende instellingen. Dit verhoogt de effectiviteit in toezicht. Wij hopen dat het resultaat van dit alles spoedig zichtbaar zal worden en een toezegging van minister Donner (als toenmalige minister van SZW) in maart 2008 op korte termijn uitgevoerd gaat worden.
Onderzoek naar stroomlijning van regelgeving en procedures
- In het Bouwbesluit 2011 worden de voorwaarden voor slopen opgenomen. In plaats van een (asbest)sloopvergunning kan worden volstaan met een melding. Voor asbestverwijdering wordt vanuit het Bouwbesluit verwezen naar het Asbestverwijderingsbesluit 2005, dat dit jaar geëvalueerd wordt.
Zoals wij al hebben aangegeven in onze brief aan de Minister van VROM van 9 februari 2010, vinden wij dat de omgevingsvergunning voor het slopen (voorheen sloopvergunning) voor asbest in stand moet blijven, vooral om de principiële reden dat daarmee de gevaren van asbest benadrukt blijven worden. Meldingen leveren altijd minder informatie op voor gemeenten, er kan daarom niet impliciet verwacht worden dat de gemeentelijke handhaving alleen dit gat gaat opvullen.
Bronbeleid
- Wij ondersteunen dat er een onderzoek komt naar de consequenties voor kosten, uitvoerbaarheid en handhaving van een mogelijke algemene maatregel van bestuur waarin het verboden wordt voor zowel particulieren als bedrijven om vanaf 2024 nog asbestdaken of asbestgolfplaten in bezit te hebben. We vragen ons wel af welke lasten hieruit voortvloeien voor burgers en bedrijven en hoe de illegaliteit tegengegaan wordt. Het dumpen van asbest, gecombineerd met de lage pakkans, maken dit erg lonend. Er zijn landelijk veel initiatieven van Rijk (Vamil MIA regeling, lager BTW tarief, provincies en gemeenten (subsidies) om asbestdaken te vervangen en stroomlijnen vergunningen en asbestverwijderen. Graag zouden wij zien dat de bestaande regelingen langjarig blijven bestaan om deze initiatieven continuïteit te bieden. Het is wellicht aan te bevelen om deze verder te integreren en uit te breiden zodat de drempel wordt verlaagd.
Sanering
- Het is nodig om de noodzakelijke helderheid te scheppen voor de burgers. De uitzondering voor particulieren om zelf 35 m2 aan asbestdaken of asbestgolfplaten te verwijderen is uit oogpunt van de communicatie daarom ongewenst. Om in de toekomst het aantal asbestslachtoffers te verminderen is het noodzakelijk op lange termijn asbest definitief te verwijderen uit alle gebouwen. Een verplichte asbestinventarisatie bij de overdracht van een pand (eventueel gekoppeld aan het al verplichte energielabel), gevolgd door een saneringsplicht past hierin. De sanering dient passend te zijn op het gebruik en levensduur van een gebouw. Het valt daarbij te overwegen om particuliere huiseigenaren te ondersteunen met een subsidie om het asbest legaal te kunnen laten afvoeren.
