Werknemers in de bouw, installatie- en isolatiebranche lopen kans tijdens hun werk in aanraking te komen met de kankerverwekkende stoffen als asbest en kwartsstof.
Op 25 november vond de bijeenkomst plaats voor bedrijven in de installatiebranche met als thema ‘Veilig omgaan met kankerverwekkende stoffen’. Een druk bezocht evenement waar meer dan 150 vertegenwoordigers uit de installatiebranche aanwezig waren.
Doel van de bijeenkomst
Werknemers in de installatiebranche lopen kans tijdens hun werk in aanraking te komen met gevaarlijke, kankerverwekkende stoffen zoals asbest en kwartsstof. Bedrijven nemen maatregelen om deze blootstelling tegen te gaan.
Waar staan we op dit moment met veilig en gezond werken? Hoe goed zijn werknemers tijdens hun werk beschermd tegen kankerverwekkende stoffen? En wat kunnen opdrachtgevers, ondernemers en werknemers doen om het niveau van bescherming omhoog te brengen?
De Inspectie SZW, Uneto-VNI, OTIB, NVKL, VIB, FNV Bondgenoten, CNV Vakmensen en De Unie organiseerden deze bijeenkomst om hierover als branche met elkaar het gesprek aan te gaan.
Joost
De bijeenkomst begon met een plenaire sessie waar de film ‘JOOST’ als eerste werd gepresenteerd. In deze film volgen we het leven van monteur Joost, die op een dag tijdens zijn werk ongemerkt schadelijke asbestvezels inademt. De film maakt de gevolgen van blootstelling aan asbest op indringende wijze duidelijk en nodigt de kijker uit bij zichzelf te rade te gaan wat hij of zij kan doen om collega’s van Joost, die dagelijks in een omgeving werken waar asbest kan vrijkomen, te beschermen.
Onwetendheid of onverschilligheid?
Hoewel het publiek in de zaal zich zeker bewust was van de schadelijke gevolgen van asbest kwam de eenvoudige werkelijkheid wel heel dichtbij. Hoeveel van de aanwezigen hebben zelf ooit een gat geboord ten behoeve van een kabeldoorvoer boven een verlaagd plafond? ‘Dat moet toch kunnen, 1 gaatje?’ De gevolgen van Joost zijn onwetendheid of onverschilligheid worden op indringende wijze door de film duidelijk gemaakt.
Film: JOOST – de risico’s van asbest voor werknemers
Gevaar kwartsstof niet onderschatten
Naast asbest was er tijdens de bijeenkomst ook aandacht voor de gevaren van kwartsstof. Een niet te onderschatten gevaar voor werkers in de bouw en installatiesector. De (onzichtbare) stofdeeltjes die vrijkomen bij het boren in steen en beton kunnen leiden tot onomkeerbare longziekten als longfibrose (sillicose) en longkanker.
Chantal van Hengstum (Inspectie SZW) vertelt over de gevaren van kwartsstof.
Bij het bewerken van kwartshoudende bouwmaterialen moeten werkgever en werknemer maatregelen nemen om blootstelling aan stof te verminderen. De laatste jaren zijn er door fabrikanten en leveranciers van handgereedschappen veel nieuwe en verbeterde beheersmaatregelen ontwikkeld om blootstelling aan stof te verminderen, met name op het gebied van stofafzuiging. In sommige gevallen wordt stof voldoende afgezogen, bij andere bewerkingen is adembescherming nog steeds noodzakelijk.
Veel overschrijdingen grenswaarde in de bouw
Eind mei dit jaar hebben een groot aantal aannemersbedrijven de intentieverklaring “Gebruik stofvrije (hand)gereedschappen”getekend. Hierin wordt de intentie uitgesproken, zowel naar opdrachtgevers als naar (onder)aannemers om het stofvrij werken verder aan te jagen. Uit blootstellingonderzoeken die o.a. in opdracht van Stichting Arbouw zijn uitgevoerd, is gebleken dat concentraties kwartsstof bij verschillende bewerkingen al in een kort tijdsbestek enorm hoog oplopen. Volgens TNO wordt in de bouw de grenswaarde van 0,075 mg/m3 per dag in 60% van de gevallen overschreden. De boete voor het overschrijden van de grenswaarde kan oplopen tot een bedrag van €18.000,- Dit geldt voor situaties waarbij geen enkele maatregel is genomen om blootstelling te voorkomen, zoals stofafzuiging of verneveling met water. De boete kan lager uitvallen voor kleine bedrijven. Ook de boete voor zzp’ers is lager. Zij kunnen een boete van € 1.800,- krijgen als ze de grenswaarde overschrijden.
Ons eigen gedrag grootste risicofactor
We weten dat asbest en kwartsstof gevaarlijk zijn. Maar ook al zijn we volledig op de hoogte van alle risico’s, regels en methoden en middelen om veilig te werken, toch doen we dat laatste niet altijd. Waarom eigenlijk niet en hoe beïnvloeden we bijvoorbeeld opdrachtgevers en werknemers? Volgens prof. dr. Rick van Baaren, hoogleraar Gedragsbeïnvloeding & Maatschappij aan de Radboud Universiteit Nijmegen, vormt ons eigen gedrag een groot risico. Als je weet dat asbest en kwartsstof dodelijke ziekten kunnen opleveren dan zul je je gedrag daarop moeten aanpassen. Dat betekent dat je de idee 'dat moet toch kunnen' in je werksituatie volledig moet uitbannen.
Film ‘De gevaren van kwartsstof’
